URLOP MACIERZYŃSKI - JAKI JEST OKRES URLOPU?

W bieżącym roku nie zaszły zmiany w zasadach ustalania prawa do urlopu macierzyńskiego, okresu na jaki jest udzielany a także sposobie kalkulacji wysokości świadczenia z ubezpieczenia chorobowego.

Urlop macierzyński trwa 20 tygodni poczynając od dnia urodzenia dziecka. Dotyczy to sytuacji, w której matka rodzi jedno dziecko w trakcie jednego porodu. Wraz z wzrostem liczby dzieci, które urodzone zostają podczas jednego porodu wymiar urlopu macierzyńskiego ulega zwiększeniu odpowiednio do:

• 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
• 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
• 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
• 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga lub więcej dzieci przy jednym porodzie.

Nadmienić należy, że z urlopu macierzyńskiego matka może skorzystać już przed spodziewaną datą porodu. Okres urlopu macierzyńskiego udzielonego przed datą urodzenia dziecka może w takim przypadku wynosić maksymalnie 6 tygodni.

Udzielenie odpowiedniego wymiaru urlopu macierzyńskiego nie jest tożsame z zakończeniem urlopu przez matkę dziecka. Polskie przepisy przewidują bowiem dodatkowo, trwający 32 tygodnie urlop rodzicielski. Z tego względu uprawnienie urlopowe nazywane jest rocznym urlopem macierzyńskim. W przypadku urodzenia jednego dziecka podczas jednego porodu matka dziecka uprawniona jest bowiem do 52 tygodniowego płatnego urlopu.

ŚWIADCZENIE PIENIĘŻNE ZA OKRES URLOPU MACIERZYŃSKIEGO/RODZICIELSKIEGO

Świadczenie przysługujące za okres urlopu macierzyńskiego jest zasiłkiem macierzyńskim. Jego wysokość uzależniona jest od wysokości wynagrodzenia wypłacanego pracownicy przed nabyciem prawa do tego świadczenia (lub przed absencją chorobową jeśli nastąpiła bezpośrednio przed porodem) bądź wysokości opłacanej składki ubezpieczenia chorobowego (dotyczy matki dziecka będącej przedsiębiorcą).

Zasadniczo – za okres 20 tygodni urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński stanowiący 100% podstawy jego wymiaru (przyp.: podstawą jest średnie wynagrodzenie z 12 miesięcy przed nabyciem prawa do zasiłku, pomniejszone o wysokość składek społecznych). W takiej sytuacji pracownica, która decyduje się na korzystanie z urlopu rodzicielskiego otrzyma świadczenie w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku za okres pierwszych 6 tygodni oraz 60% podstawy wymiaru zasiłku za okres kolejnych 26 tygodni. Istnieje jednak możliwość uzyskania 80% podstawy zasiłku przez cały okres wypłacania świadczenia i dotyczy to sytuacji, w której uprawniona pracownica składa wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego w terminie do 21 dni po porodzie.

Najczęściej mamy do czynienia z sytuacją, w której uprawnienie rodzicielskie związane z urlopem macierzyńskim udzielane jest matce dziecka. Urlop macierzyński jest jednak uprawnieniem, z którego skorzystać może także ojciec dziecka lub inny członek najbliższej rodziny. Warunkiem w tym przypadku jest jednak obligatoryjne skorzystanie przez matkę dziecka z urlopu macierzyńskiego w wymiarze 14 tygodni.

Urlop rodzicielski jest natomiast uprawnieniem przysługującym obojgu rodzicom. Mają oni prawo podjęcia decyzji czy korzystają z tego uprawnienia solidarnie (maksymalnie łącznie nie więcej niż limit 32 lub 34 tygodnie) czy też z urlopu rodzicielskiego korzysta tylko jeden z rodziców.

UWAGA:

W roku 2022 czekają nas zmiany dotyczące prawa rodziców do urlopu macierzyńskiego/rodzicielskiego. Jest to związane z obowiązkiem dostosowania przepisów prawa krajowego do dyrektywy unijnej tzw. “work-life balance”. Na szczegóły dotyczące terminów wdrożenia zmian jeszcze poczekamy.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 1320)

Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dziennik Ustaw rok 2015 poz. 224-)