Zmiany w prawie pracy wynikające z nowelizacji Kodeksu Pracy oraz innych ustaw w 2023r. W dniu dzisiejszym, w drugiej części artykułu zajmiemy się odpowiedzią na pytania dotyczące zmian w zakresie zasad udzielania urlopu rodzicielskiego oraz wysokości świadczenia macierzyńskiego (zasiłek macierzyński) obowiązujących od 26.04.2023r.
ZASIŁEK MACIERZYŃSKI ZWIĄZANY Z URLOPEM MACIERZYŃSKIM, RODZICIELSKIM ORAZ OJCOWSKIM
Od 26.04.2023r. obowiązują nowe przepisy Kodeksu Pracy a także ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczące zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu udzielonego na warunkach urlopu macierzyńskiego. Odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania znajdziesz poniżej:
Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlop rodzicielskiego. Ponieważ okres urlopu się wydłużył, dłuższy jest też czas, przez który przysługuje zasiłek.
Długość okresu wypłaty zasiłku macierzyńskiego uzależniona jest od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie lub przyjętych na wychowanie:
- 41 tygodni w przypadku urodzenia przy jednym porodzie lub przyjęcia na wychowanie 1 dziecka
- 43 tygodnie w przypadku urodzenia przy jednym porodzie lub przyjęcia na wychowanie 2 lub więcej dzieci
- 38 tygodni gdy rodzina zastępcza (niezawodowa) przyjmuje na wychowanie dziecko do lat 7 (lub do lat 10, jeśli dziecko ma odroczony obowiązek szkolny) a także wtedy gdy osoba ubezpieczona przyjmie na wychowanie dziecko do lat 14 i złoży wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka.
Długość okresu wypłaty zasiłku macierzyńskiego w tym przypadku uzależniona jest od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie lub przyjętych na wychowanie:
- 65 tygodni w przypadku urodzenia przy jednym porodzie lub przyjęcia na wychowanie 1 dziecka
- 67 tygodni w przypadku urodzenia przy jednym porodzie lub przyjęcia na wychowanie 2 lub więcej dzieci
- 62 tygodnie gdy rodzina zastępcza (niezawodowa) przyjmuje na wychowanie dziecko do lat 7 (lub do lat 10, jeśli dziecko ma odroczony obowiązek szkolny) a także wtedy gdy osoba ubezpieczona przyjmie na wychowanie dziecko do lat 14 i złoży wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka.
Jeżeli złożysz wniosek o zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (tzw. długi wniosek) do 21 dni po porodzie albo przyjęciu dziecka na wychowanie, zasiłek będzie wynosił 81,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Długi wniosek o zasiłek macierzyński nie może dotyczyć 9 tygodni urlopu rodzicielskiego dla drugiego z rodziców. Za tą część urlopu zasiłek zawsze wynosi 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Jeżeli nie wykorzystasz ani jednego dnia zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w wysokości 81,5 proc. w pierwszym roku życia dziecka (na podstawie długiego wniosku), będzie Ci przysługiwać jednorazowe wyrównanie zasiłku do 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Jednorazowe wyrównanie będzie wypłacane na Twój wniosek. W takiej sytuacji zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wyniesie 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego można skorzystać jednorazowo albo może być podzielony maksymalnie na 5 dowolnych części. Ostatnia część urlopu może przypadać najpóźniej do końca roku, w którym dziecko skończy 6 lat, a w przypadku dziecka przyjętego na wychowanie odpowiednio 7, 10 i 14 lat.
Skrócony został okres, w którym można skorzystać z urlopu macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego.
Ubezpieczony ojciec dziecka ma prawo do 2 tygodni zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego. Urlop ten może wykorzystać do:
- dnia, w którym dziecko skończy 12 miesięcy, albo
- dnia, w którym minie 12 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu dziecka, jednak nie dłużej niż do dnia, w którym dziecko skończy 14 lat.
OKRES PRZEJŚCIOWY
Zastanawiasz się w jaki sposób obowiązującą Cię zmienione przepisy Kodeksu Pracy oraz Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w okresie przejściowym? Pytania dotyczące osób, które w dniu 26.04.2023r. pobierają zasiłek macierzyński a także osób, które już złożyły wniosek o zasiłek macierzyński lecz jeszcze go nie pobierają opisujemy poniżej.
Osoba ubezpieczona, która na 26 kwietnia 2023 r. pobiera zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, ma prawo do zasiłku na nowych zasadach.
Aby otrzymać zasiłek w nowej wysokości należy złożyć wniosek między 26 kwietnia a 17 maja 2023r. W przypadku gdy osoba pobierająca w dniu 26 kwietnia 2023r. zasiłek macierzyński nie złoży wniosku, będzie otrzymywać zasiłek w dotychczasowej wysokości.
Zasiłek macierzyński w zmienionej wysokości przysługuje od 26 kwietnia 2023 r. do końca urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego.
Wniosek o ustalenie nowej wysokości zasiłku macierzyńskiego możesz pobrać pod adresem:
WNIOSEK O USTALENIE NOWEJ WYS. ZASIŁKU MACIERZ. (kadry-place.info)
Osoba ubezpieczona, która przed 26 kwietnia 2023 r. złożyła wniosek o zasiłek macierzyński, ale na 26 kwietnia 2023 r. jeszcze go nie pobiera, może skorzystać z zasiłku macierzyńskiego w nowej wysokości.
Aby otrzymać zasiłek w nowej wysokości konieczne jest złożenie wniosku między 26 kwietnia a 17 maja 2023 r. Jeżeli wniosek nie zostanie złożony osoba posiadająca prawo do zasiłku macierzyńskiego będzie otrzymywać zasiłek w wysokości, która została ustalona na podstawie wniosku złożonego przed 26 kwietnia 2023 r.
Osoba ubezpieczona, która od 2 sierpnia 2022 r. do 25 kwietnia 2023 r. (włącznie) była uprawniona (korzystała) z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego albo jego części – udzielonego na podstawie Kodeksu pracy – ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w nowym wymiarze (szczegółowe zasady określają art. 34 i 35 ustawy zmieniającej).
Dodatkowe wyjaśnienia:
Zgodnie z art. 34 ust. 1–3 ustawy zmieniającej pracownik, który w okresie od 2 sierpnia 2022 r. do 26 kwietnia 2023 r. miał prawo do urlopu rodzicielskiego albo jego części lub korzystał z urlopu rodzicielskiego albo jego części udzielonego na podstawie przepisów Kodeksu pracy w brzmieniu dotychczasowym, ma prawo do skorzystania z urlopu rodzicielskiego w wymiarze określonym w art. 1821a i art. 183 ustawy zmieniającej w art. 1 w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą. Wobec tego pracownika stosuje się art. 1821a § 4 i 5 Kodeksu pracy w nowym brzmieniu. Części urlopu rodzicielskiego, o której mowa w art. 1821a § 4 i 5 Kodeks pracy, udziela się na zasadach określonych w zmienionych przepisach Kodeksu pracy.
Zgodnie z art. 35 ust. 1 – 3 ustawy zmieniającej pracownik – rodzic dziecka mającego zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy „Za życiem”, który w okresie od 2 sierpnia 2022 r. do 26 kwietnia 2023 r. miał prawo do urlopu rodzicielskiego albo jego części lub korzystał z urlopu rodzicielskiego albo jego części udzielonego na podstawie przepisów Kodeksu pracy w brzmieniu dotychczasowym, ma prawo do skorzystania z części urlopu rodzicielskiego, którego długość jest różnicą między wymiarem urlopu rodzicielskiego określonym w art. 1821a § 2 Kodeks pracy w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą a wymiarem urlopu określonym w art. 1821a § 1 Kodeksu pracy w brzmieniu dotychczasowym. Tej części urlopu rodzicielskiego udziela się na zasadach określonych w Kodeksie pracy w nowym brzmieniu.
Ubezpieczony ojciec wychowujący dziecko w dniu 26 kwietnia 2023 r. ma prawo do urlopu ojcowskiego na dotychczasowych zasadach, jednak najpóźniej do:
- dnia, w którym dziecko skończy 24 miesiące albo
- dnia, w którym miną 24 miesiące od uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu dziecka, jednak nie dłużej niż do dnia, w którym dziecko skończy 14 lat.
ŹRÓDŁO
Szczegółowe informacje dotyczące zmian w zakresie zasiłku macierzyńskiego znajdziesz na stronie ZUS: